Twój koszyk jest pusty

  • Dwór w Gładczynie
    Dwór w Gładczynie
    Województwo mazowieckie

    Gładczyn w XII i XIII wieku był własnością biskupstwa płockiego. Z kolei w XV wieku majątek należał do Lubiczów, a w XVIII wieku do Domańskich. Z tego rodu pierwszym właścicielem był Maciej Domański.

  • Dwór w Umiastowie
    Dwór w Umiastowie
    Województwo mazowieckie

    Umiastów pod koniec XVIII wieku był własnością Dębowskich (lub Dembowskich), w tym w 1783 roku łowczego warszawskiego Dębowskiego. W połowie XIX wieku majątek należał do Róży z Obrębskich primo voto Zakrzewskiej, secundo voto Rykowskiej.

Dwory i Pałace Mazowsza

Mazowieckie obiekty rezydencjalne

Obszar obecnego województwa mazowieckiego jest większy od historycznego Mazowsza. Obejmuje on od wschodu część regionu podlaskiego z Siedlcami, od południa zaś ziemię sandomierską z Radomiem stanowiącą część Małopolski. Z tego obszaru została wyłączona część dawnych mazowieckich ziem: łowicka i częściowo Kurpie. Zróżnicowany zasób zabytkowy województwa mazowieckiego jest więc silnie uzależniony od odrębności historyczno-kulturowej poszczególnych regionów województwa.

Okazałe rezydencje pałacowo-parkowe zaczęły powstawać w XVII i XVIII wieku z fundacji magnaterii i króla. Z kolei charakterystyczne dwory polskie z kolumnowym gankiem w otoczeniu parkowym, zaczęły powstawać w XIX wieku, kiedy nastąpił rozwój gospodarczy.

Wielokulturowy charakter Mazowsza tworzyło osadnictwo żydowskie, niemieckie i holenderskie. Po 1918 r., w II RP odbudowa ze zniszczeń wojennych wzmogła rozwój zabudowy w regionie. Stolica odrodzonej Polski stała się ważnym ośrodkiem administracyjnym, handlowym i kulturalnym z nową architekturą mieszkaniową, użytkową i reprezentacyjną, a modernizm zaczął wypierać style historyczne. Zniszczenia II wojny światowej uszczupliły krajobraz zabytkowy Mazowsza. Po 1945 r. zabytki stolicy częściowo odbudowano według ówczesnych możliwości i koncepcji konserwatorskich.

Obiekty zagrożone - czytaj więcej

Obiekty rezydencjalne w województwie mazowieckim w podziale zabytków zagrożonych tworzą najliczniejszą grupę (40; 8,2%). Ze względu na liczbę zagrożonych zabytków w kolejności występują założenia zieleni (35; 3,68%) oraz obiekty folwarczne (24; 6,42%), których odsetek jest wysoki. Z zamków, których zasób obejmuje tylko 14 obiektów, zagrożony jest 1 (7,1%), co przekłada się na wysoki udział procentowy w zasobie zabytków o tej funkcji w województwie.

Rozmieszczenie zabytków zagrożonych jest nierównomierne. Najwięcej zabytków rezydencjonalnych odnotowano w powiecie ciechanowskim (8; 29,63% zasobu), założeń zieleni zaś w powiecie mławskim (17; 56,67%). Po 4 obiekty folwarczne odnotowano w powiatach grójeckim (16%), radomskim (40%) oraz Warszawie (17,39%). Po 4 obiekty mieszkalne odnotowano w powiatach piaseczyńskim (5,88%) i Radomiu (2,82%).

Lokalizacja zagrożonych obiektów rezydencjonalnych wynika z historycznego rozmieszczenia siedzib drobnej szlachty na Mazowszu w rejonach, gdzie gleby były najlepsze. Do grupy zagrożonych obiektów rezydencjonalnych należą przede wszystkim dwory i pałace, często z nieuregulowanym stanem prawnym, znajdujące się w małych miejscowościach. Zagrożone obiekty zieleni to najczęściej parki towarzyszące obiektom rezydencjonalnym lub jedyne pozostałości po zespołach dworsko-parkowych. Trzecią grupę stanowią obiekty folwarczne wchodzące w skład zespołów dawnych majątków ziemskich.

Pozostałe obiekty z grupy zagrożonych wchodzą w skład zespołów dworskich i pałacowych, są to 3 obiekty w zespole zamkowym (zamek, park i wozownia) w Szreńsku (pow. Mławski); 5 obiektów łącznie z pałacem w Błędowie (pow. grójecki) i 4 budynki w zespole dworskim w Kuszlewie (pow. łosicki).

Fragmenty tekstu pochodzą z Raportu o stanie zachowania zabytków nieruchomych w województwie mazowieckim. Zabytki wpisane do rejestru zabytków (księgi rejestru A i C), wyd. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Michał Sekuła, Warszawa 2017.


Literatura z regionu

55,00
80,00
65,00 59,00

Najnowsze wpisy z województwa mazowieckiego

Zapoznaj się z najnowszymi wpisami o dworach i pałacach z naszej Bazy DIPP.

Dwór Pawłowice pow. piaseczyński
Dwór Popielżyn Zawady
Dwór Żuków
Dwór Żyrów

Piotr Libicki - autor tekstów

Piotr Libicki (ur. 1973 r.), historyk sztuki, członek Stowarzyszenia Historyków Sztuki, autor i współautor przewodników i książek, w tym serii poświęconej dworom i pałacom wiejskim w Wielkopolsce, w Małopolsce, na Mazowszu i na Podkarpaciu. W latach 1999-2009 współpracownik Telewizji Polskiej w Poznaniu, autor i współautor ponad 100 programów krajoznawczych i reportaży. W latach 2013-2015 gościnny wykładowca w Instytucie Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM, a w latach 2018-2019 w Instytucie Historii Sztuki UAM. Od 2013 roku pełnomocnik Prezydenta Miasta Poznania ds. estetyki miasta.

Katarzyna Kozłowska

Z zawodu ekonomistka, z pasji genealożka i miłośniczka historii, współprowadząca stronę Pacyna ocalić od zapomnienia, prezes Koła Gospodyń Wiejskich "Wszyscy Razem" w Czarnowiewspółautorka książki "Pacyna ocalić od zapomnienia. Ludzie i czasy", autorka wyszukiwarki zmarłych cmentarza parafialnego w Pacynie, animatorka kultury.

logo dwory i pałace polski

Copyright © 2020 Dwory i Pałace Polski. Powered by Indico S.C.  & Joomla! CMS 

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Znajdż nas na:

Instagram Facebook Facebook youtube

Kontakt

Indico S.C. , Przyjaźni9, 84-215 Gowino
NIP: 5882424318, REGON: 366309509

Kontakt z redakcją:

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.